Laboratorium wzorcujące to firma, której można zlecić kalibrację lub wzorcowanie aparatury pomiarowej. Tą można znaleźć dosłownie wszędzie – to nie tylko specjalistyczne maszyny kosztujące miliony złotych, ale też wagi czy termometry. Dlaczego wzorcowanie jest ważne?
Aparatura pomiarowa, jak każda elektronika, może po prostu działać błędnie lub wraz z upływem czasu cechować się coraz mniejszą dokładnością pomiaru. W wielu przypadkach nie będzie miało to znaczących konsekwencji. Nieprawidłowo działająca waga sklepowa może doprowadzić jedynie do strat finansowych, mniejszych lub większych. Prawdziwy problem pojawia się jednak tam, gdzie dokładność pomiaru jest kluczowa dla np. procesu produkcyjnego. Czym zajmuje się laboratorium wzorcujące i dlaczego warto zainteresować się zleceniem wzorcowania?
Laboratorium wzorcujące – kiedy należy zlecić wzorcowanie aparatury?
Dla wielu firm najważniejsza korzyść płynąca z poprawnie działającej aparatury pomiarowej to przede wszystkim ograniczenie możliwych strat finansowych. W przypadku sklepów oznacza to prawidłowy pomiar owoców czy warzyw przez klientów – nawet jeśli odchylenie wynosiłoby kilka procent ponad normę, to w skali miesiąca może oznaczać to już naprawdę duże straty!
Wzorcowanie ma znacznie większe znaczenie tam, gdzie wyniki pomiarów są bezpośrednio wykorzystywane na przykład do ustalania warunków procesu produkcyjnego. Nieprawidłowe wskazania termometru mogą oznaczać marnowanie towaru, który może się np. odmrozić (lub wręcz przeciwnie – zamrozić), a przez to stać niezdatny do użytku. Z kolei niewłaściwy pomiar właściwości materiału wykorzystywanego do produkcji może stać się przyczyną tworzenia całych partii produktu wadliwego fabrycznie. W tym przypadku straty mogą być już naprawdę duże – to właśnie laboratorium wzorcujące pozwala ich uniknąć.
Czy wzorcowanie urządzeń jest obowiązkowe?
W Polsce istnieje konieczność legalizacji konkretnych urządzeń. To przede wszystkim aparatura i urządzenia służące do:
- rozliczeń handlowych;
- liczniki energii, gazu, wody;
- ciepłomierze;
- taksometry;
- analizatory spalin samochodowych.
Szczegółową listę i zalecenia można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r., w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych.
Legalizacja jest procesem bardziej skomplikowanym niż wzorcowanie i narzucona prawnie – urządzenia pomiarowe służące do wykonywania konkretnych pomiarów muszą posiadać świadectwo legalizacji. Bez niego pomiary są nieważne.
Wzorcowanie (kalibracja) przeprowadzana w laboratorium wzorcującym – takim jak Tenslab – jest całkowicie dobrowolna. Polega na porównaniu w ustalonych warunkach wskazań kontrolowanej aparatury ze wzorcem pomiarowym. W świadectwie wzorcowania podawane jest odchylenie wskazań (błąd pomiaru) od wartości rzeczywistej. Zazwyczaj jest to kilka procent – wyniki w takim zakresie błędu pomiarowego uznawane są za prawidłowe.
Dlaczego wzorcowanie urządzeń jest istotne?
Korzystanie ze sprawdzonej aparatury pomiarowej to przede wszystkim wymierne oszczędności. W wielu przypadkach nieprawidłowe wskazania prostych przyrządów nie będą niosły ze sobą żadnych poważnych konsekwencji, krótkofalowo. Niestety, problemy mogą ujawnić się po dłuższym czasie lub wręcz przeciwnie – niemal natychmiast doprowadzić do problemów z pracą urządzeń czy linii produkcyjnej. Dla przedsiębiorstwa takie awarie i przestoje w pracy mogą oznaczać straty liczone nawet w setkach tysięcy złotych!
Wzorcowanie aparatury to także informacja dla partnerów biznesowych, że firma traktuje poważnie swoją działalność. W przypadku wdrożenia normy ISO 9001 przeprowadzanie tego procesu jest obowiązkowe – system zarządzania jakością wymaga aktualnych świadectw wystawionych dla używanej aparatury pomiarowej.
Wzorcowanie aparatury pomiarowej pozwala na szybkie znalezienie nieprawidłowości, które mogą skutkować zaburzeniem procesu produkcyjnego, awarią lub nawet pożarem czy zalaniem budynku! Takich sytuacji lepiej unikać – straty mogą być naprawdę poważne, szczególnie w stosunku do ceny usługi wykonywanej przez laboratorium wzorcujące.